Koninklijke Carabiniers 1830 Lembeek

De Carabiniers van Lembeek, in de plaatselijke volksmond “de Jefkes”, werden gesticht in 1830. Althans daar gaat iedereen van uit. Zeer zeker is dat de soldatengroepen hun oorsprong veel vroeger ligt. In de vroege 17^de eeuw  (1616) wordt “la jeunesse” vermeldt, een vereniging die de organisatie van het militaire escorte tijdens de processie overnam van de Lembeekse schuttersgilden. In een gemeenterekening uit de jaren 1736 – 1738 is er sprake van “la jeunesse” en “la cavalerie”, met aan het hoofd een “capitaine”. De voorlopers van de infanterie en cavalerie?

Dit wordt alleszins wel bevestigd door een beschrijving van de processie van 1804. Daar wordt de “jeunesse” terug beschreven als een voetvolk en ruiters, verkleed in huzaren- en granadiersuniformen gehuurd in Brussel.

Bij de herinrichting van de processie in 1840 werd het militair escorte van nieuwe kledij voorzien door de familie Claes. De deelname van de infanterie en cavalerie aan de processie is een constant gegeven. Twee aparte groepen, met elk hun eigen verantwoordelijken en commandanten, die onder dezelfde gemeenschappelijke naam “Garde d’honneur de Saint Véron” deelnamen aan de processie. Hier kunnen we een eerste naam op de commandant van de infanterie plakken:  J.B. Borremans.

Eind 19^de eeuw ging het gemeentebestuur zich daadwerkelijk meer bezighouden met de organisatie van het Paasgebeuren in Lembeek. Om het militair escorte te verfraaien, werd op 25 maart 1889 beslist twee vaandels te kopen voor de Infanterie en de Cavalerie. Na jarenlange trouwe dienst werden deze vervangen door een nieuwe vlag bij de Carabiniers op 27 september 1980. Dit ter gelegenheid van de 150^ste verjaardag van de Carabiniers. De gemeentelijke subsidies voor het inrichten van de Paasfeesten werden pas in 1893 ingevoerd. Dat jaar ontving commandant Pierre-Joseph Laus voor de Cavalerie en commandant J.B. Borremans voor de Infanterie elk een som van 50 fr.

In 1896 nam Liévin Servé de rol van commandant over van Borremans. De door hem geleidde groep telde in 1905 een 33-tal manschappen. Met de Paasfeesten van 1909 richtte commandant Servé zich tot de Fanfare om voor het Voetvolk enkele muzikanten te kunnen beschikken, dit zonder succes. Een aantal jaren later brak de eerste wereldoorlog uit waardoor er geen militaire processie plaatsvond in Lembeek. De Kas van Sint-Veroon werd traditiegewijs wél rondgedragen, zonder de paassoldaten, dit tot 1919.

De jaren ’20 werden gekenmerkt door een opgemerkte “revival” van het Paasgebeuren, waarbij vooral de uniformen aangepast werden. Het Voetvolk  en Cavalerie klopten bij “Plasman” uit Brussel aan voor het verhuur van uniformen.  Maar huren kost geld. In 1925 wordt Jean Vandervelden de nieuwe commandant van het Voetvolk, een legendarisch figuur dat reeds deelnam aan de processie sinds ca. 1883. Klein van gestalte, met streng uiterlijk, leidde hij het Voetvolk onder zijn bijnaam “generoel Botta”, genoemd naar generaal Louis Botha. Onder zijn beleid werd een bestuur gevormd met ondermeer Guillaume Demaeseleer als secretaris. Na de Paasfeesten van 1927 begon in de groep een grondige vernieuwing van de uniformen. Hierbij werd gekozen voor het uniform van de Carabiniers, alhoewel in het begin ook wel wat oude rijkswachtuniformen aangekocht werden. Tussen 1927 en 1939 werd voor een totaalbedrag van 11.000 fr. uitgegeven aan vooral de vernieuwing van de uniformen.

Wanneer de Carabiniers met muziek zijn begonnen is niet 100% duidelijk. Een foto uit ca. 1925 toont één klaroenblazer  en één tamboer. De groepsfoto uit 1929 toont 4 klaroenen en envenveel trommelaars. Een andere foto uit 1936 toont 6 klaroenblazers waaronder toekomstig commandant Charles Witterzeel, en 3 trommelaars.

Het jaar 1930 was een jaar vol feestelijkheden naar aanleiding van de honderdste verjaardag van België. Het toenmalige schepencollege besliste op 24 maart 1930 ook de Lembeekse  Paassoldaten bij deze feesten te betrekken door op 13 juni 1930 feesten in te richten ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de militaire korpsen van Pasen onder Belgisch beheer. Hierdoor ontstond het grote misverstand dat de Carabiniers en Cavalerie ontstaan zijn in 1830. Deze feesten werden trouwens bijgewoond door kroonprins Leopold en prinses Astrid.

De “revelle” is één van de vaste rituelen met Pasen. De Carabiniers hadden vóór de Tweede Wereldoorlog hun eigen reveillemannen. Hierbij denken we aan Victor “Chauske” Walravens, die na de Eerste Wereldoorlog helemaal alleen de reveille in Hondzocht ging blazen. Victor Walravens richtte op 28 maart 1930 de maatschappij “Hoorblazers van Pasen” op. Ook bij de Cavalerie werden de “Trometten de Paschen” opgericht. Helaas hebben deze apaerte reveilleverenigingen niet bestaan. Van de “Hoornblazers van Paschen” wordt na 1933 niets meer vernomen, terwijl de “Trompetten van Paschen” actief bleven tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog werd de reveille overgenomen door de soldatengroepen zelf, in uniform en uitgebreid met geweren.

Toen op 10 mei 1940 de Tweede Wereldoorlog uitbrak, verdwenen de uniformen opnieuw in de kast. De Kas van Sint-Veroon werd processiegewijs steeds rondgedragen vergezeld door Paassoldaten in burger. In 1945 werd de militaire stoet op Paasmaandag opnieuw hernomen op voorwaarde dat ’s avonds bij de intocht de Bergensesteenweg niet belemmerd word voor het militaire verkeer. Ondertussen heeft Felix Vandervelden het bevel van de Carabiniers overgenomen van zijn in 1942 overleden vader.

In de jaren 70 was het dringend tijd voor een grondige vernieuwing: de uniformen waren versleten en dringend aan vervanging toe terwijl ook het aantal leden slabakte. Daarom besloten enkele enthousiastelingen uit de groep een ‘kledingfonds’ op te richten. In november werd de allereerste “Bakschieting voor dikke haantjes” gehouden, de tweede reeds in februari 1973. Op 14 april 1973 werd een eerste bal georganiseerd in het lokaal van de Jefkes. Met deze opbrengsten konden de eerste aankopen gedaan worden bij een gespecialiseerde firma in Gerpinnes. Maar de vernieuwing gaat verder, eigenlijk zonder onderbreking tot op heden. Tussen 1973 en 1983 besteedden de Carabiniers iets meer den 920.000 oude Belgische franken aan nieuwe uniformen, geweren en muziekinstrumenten. Om de opbrengsten nog te verhogen werd in 1979 de eerste “Biefstuk-/Frietkermis” georganiseerd”. Met de opbrengst daarvan werden 6 geweren aangekocht. Het gevolg was dat dankzij deze investeringen de steeds meer uitbreidde. Ook het aantal muzikanten ging in stijgende lijn. De Carabiniers beschikten over een volwaardig muziekkorps onder leiding van Leopold Heyvaert. De Carabiniers hadden goede contacten met de Union Musicale uit Halle, ook gekend als de Piccolo’s, en beide verenigingen namen deel aan elkanders activiteiten.

In 1980 vierden de Carabiniers en de Cavalerie hun 150^ste verjaardag. Naar aanleiding hiervan werd een nieuwe vlag gekocht om de oude uit 1889 te vervangen. Het daaropvolgende jaar trokken de Carabiniersnaar de opnamestudio SWAN te Buizingen om er hun eerste langspeelplaat op te menen. Deze werd op 9 oktober 1981 voorgesteld aan het publiek.

Een nieuwe muzikale uitdaging diende zich aan in 1984 toen de Carabiniers voorstelden om de Soldatenmis op Paasdinsdag muzikaal op te luisteren. Dit was niet zo verwonderlijk daar de klaroenblazers van de Carabiniers reeds lange jaren tijdens de consecratie het “Ten Velde” speelden. Ter aanleiding van het Europese jaar van de muziek hadden de Carabiniers op 22 juni 1985 een “taptoe” op de Grote Markt van Halle.

In 2005 vierden de Carabiniers en Cavalerie samen hun 175 jarig bestaan. Tijdens de Paasprocessie werd dit gevierd met een opreden van het trompetterskorp van de muziekkapel van de Gidsen.  De feestelijkheden werden succesvol afgesloten met een grote militaire taptoe op het Claesplein in Lembeek. Het is trouwens pas in 2009 dat de Carabiniers “Koninklijk” worden, ze hadden nooit eerder de aanvraag ingediend daarvoor.

Koninklijke Carabiniers 1830 Lembeek - 2013

 
Bibliografie

Dirk Vandenplas, Christa Petit, Paasfolklore in Lembeek – 175 jaar Paassoldaten Carabiniers en Cavalerie. HALLENSIA, jg. 27, nr.4 (2005)

Enkele belangrijke data:

• 1889 aankoop van het vaandel: Zowel de Cavalerie als de Carabiniers bezitten een oude Belgische driekleur, die in gouddraad het opschrift "Garde d'Honneur de St. Veron" draagt. Deze vaandels werden in 1889 aangekocht zoals blijkt uit de notulen van de gemeenteraad van Lembeek van 25 maart 1889:
  "La commune achètera deux drapeaux de 150 fr. chaque pour être confiés les jours de fêtes aux sociétés de la commune (cavalerie et infanterie) les jours de paques."

• De gemeentelijke subsidies voor het inrichten van de Paasfeesten werden pas in 1893 ingevoerd. Dat jaar ontving J. Haus voor de Cavalerie en J.B. Borremans voor de Infanterie elk een som van 50 fr.

• Op 13 juli 1930 werd de 100ste verjaardag van de 2 soldatengroepen onder Belgisch bewind gevierd in aanwezigheid van kroonprins Leopold en prinses Astrid. Hiervoor verwijzen we naar de beslissing van het schepencollege van Lembeek van 24 maart 1930: "Ter gelegenheid van het honderdjarige bestaan onder het Belgische beheer van de militaire korpsen van Paschen heeft het schepencollege besloten feesten in te richten op 13 juli 1930."

• Op 27 september 1980 vierden beide groeperingen hun 150 jarig bestaan. Naar aanleiding hiervan werd door onze vereniging (Carabiniers), een nieuwe vlag aangekocht ter vervanging van deze uit 1889.

• 2005: Dit jaar vieren de Cavalerie en de Carabiniers hun 175 jarig bestaan. Dit wordt gevierd met een taptoe samen met de aanwezigheid van alle soldatengroepen op het Claesplein in Lembeek, 11 september 2005.
•  

Bibliografie
DEJONGHE R. e.a., De Sint-Veroonsmars. Een historische benadering. Hallensia, jg. 11, nr.1 (1989)